Ιωάννα η "Τρελή". Η βασίλισσα της Καστίλης που τη χρησιμοποίησαν πατέρας, σύζυγος και γιος. Ο θρύλος ότι χάιδευε τον σύζυγό της μετά τον θάνατό του.

Η βασίλισσα Ιωάννα της Καστίλης (1479-1555) είναι γενικά γνωστή ως "Ιωάννα η Τρελή". Παρά το ψευδώνυμό της, η "τρέλα" της Ιωάννας αμφισβητείται συχνά. Μπορεί να φυλακίστηκε μόνο για πολιτικούς λόγους. Είτε είναι αλήθεια είτε όχι, ήταν μια παθιασμένη γυναίκα, η οποία ήταν τρελά ερωτευμένη με τον όμορφο σύζυγό της και συνέχισε να τον λατρεύει ακόμα και μετά το θάνατό του.

Παιδική ηλικία

 Η Ιωάννα γεννήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 1479 ως η δεύτερη κόρη της βασίλισσας Ισαβέλλας A΄ της Καστίλλης και του βασιλιά Φερδινάνδου Β΄ της Αραγωνίας. Ο γάμος τους είχε ενώσει την Ισπανία. Η Ιωάννα ήταν ένα κουρασμένο μωρό που εξελίχθηκε σε ένα θλιμμένο και δειλό παιδί. Ήταν επιρρεπής σε ερεθισμό και μελαγχολία και προτιμούσε τη μοναξιά. Η Ιωάννα διδάχθηκε καλά από τους διάσημους Ιταλούς ανθρωπιστές Αντόνιο και Alessandro Gerardino. Ήταν έξυπνη, σοβαρή, εργατική και ευσεβής και διάβαζε πολλά βιβλία. Συζητούσε άπταιστα στα Λατινικά, χόρευε χαριτωμένα και έπαιξε κιθάρα. Στην εμφάνισή της έμοιαζε με τη μητέρα του πατέρα της, την όμορφη Χουάνα Ένρικεζ, αλλά στη συμπεριφορά 
έμοιαζε με τη μητέρα της μητέρας της, την τρελή Ισαβέλλα της Πορτογαλίας.

Στην ηλικία των 16 χρόνων, η Ιωάννα αρραβωνιάστηκε τον Φίλιππο, γνωστό με το παρατσούκλι "Ωραίος", της Αυστρίας, ο οποίος ήταν ο μοναχογιός του αυτοκράτορα Μαξιμιλιανού Α΄. Ένας στόλος με περίπου 22.000 άτομα συνόδευσε την Ιωάννα στις Κάτω Χώρες το 1496. Η Ιωάννα έφτασε μετά από έναν επικίνδυνο μήνα. Ο Φίλιππος δεν βιάστηκε να συναντήσει τη νύφη του, ενώ ήταν η αδελφή του Μαργαρίτα που υποδέχθηκε την Ιωάννα. Όταν η Ιωάννα και ο Φίλιππος τελικά συναντήθηκαν, ερωτεύτηκαν κεραυνοβόλα. Αν και δεν μιλούσαν ο ένας στον άλλον, έδωσαν αμέσως εντολή στον πλησιέστερο κληρικό να τους παντρέψει. Την επόμενη μέρα ένας γάμος στην εκκλησία ολοκλήρωσε επίσημα την ένωση.

Γάμος

Για τον Φίλιππο η έλξη στην όμορφη, μελαχρινή Ιωάννα ήταν καθαρά σαρκική, αλλά η Ιωάννα ερωτεύτηκε απόλυτα τον σύζυγό της. Στα δεκαοκτώ, ο Φίλιππος ήταν ήδη ηγέτης των Κάτω Χωρών, που είχε κληρονομήσει από την ηλικιωμένη μητέρα του, Μαρία της Βουργουνδίας. Ακόμα, η ζωή του περιλάμβανε κυρίως τις γιορτές, το ποτό και το κυνήγι γυναικών - και δεν είχε καμία πρόθεση να αλλάξει τους τρόπους ζωής του. Τα φλερτ και οι ερωμένες του Φίλιππου την οδήγησαν να σε ζήλεια.

Ο Φίλιππος ήταν τεμπέλης και ανεύθυνος. Η Ιωάννα ήταν ευερέθιστη, υπερήφανη, ευαίσθητη και με διάθεση. Συχνά, πάθαινε κατάθλιψη και υπέφερε από νευρικό λιποθυμία. Κάθε φορά που είχαν τσακωθεί, ο Φίλιππος τιμωρούσε τη γυναίκα του, αποφεύγοντας να κοιμηθεί στην κρεβατοκάμαρά του για μέρες. Η Ιωάννα έκλαιγε τότε όλη τη νύχτα και χτύπαγε τον τοίχο. Παρ' όλα αυτά, παρά τη φανερή απιστία του Φίλιππου και τον τρόπο με τον οποίο της φερόταν, η Ιωάννα παρέμενε τρελά ερωτευμένη μαζί του. 

Η Ιωάννα αγνοούσε τις πολιτικές εξελίξεις γύρω της και έμεινε απομονωμένη στο βασίλειο. Οι γυναίκες της συνοδείας της αντιμετωπίστηκαν άσχημα και πολλές ζούσαν σε απαίσιες συνθήκες, αλλά η Ιωάννα δεν μπορούσε να τις βοηθήσει γιατί δεν είχε η ίδια τα χρήματα και ο Φίλιππος δεν έκανε τίποτα για να βοηθήσει. Η Ιωάννα μιλούσε αρκετές γλώσσες, αλλά ακόμα ένιωθε μοναξιά σε μια ξένη χώρα και ήταν δύσπιστη απέναντι σε όλους. 
Υπό αυτές τις συνθήκες, η Ιωάννα γέννησε την Ελεονώρα το 1498 και τον Κάρολο το 1500. Η γέννηση του κληρονόμου γιορτάστηκε με μεγάλη λαμπρότητα και μετά από 12 μέρες βαφτίστηκε.

Την περίοδο 1497-1500, τα μεγαλύτερα αδέλφια της Ιωάννας, ο Χουάν και η Ισαβέλλα και ο μικρός γιος της Ισαβέλλας πέθαναν, αφήνοντας την Ιωάννα ως κληρονόμο της Ισπανίας, του Μεξικού, του Περού και πολλών νησιών της Καραϊβικής. Ως εκ τούτου, ζητήθηκε από την Ιωάννα και τον Φίλιππο να επισκεφτούν την Ισπανία. 
Μετά τη γέννηση μιας ακόμη κόρης το 1501, τελικά ξεκίνησαν, αφήνοντας τα παιδιά τους πίσω στη Φλάνδρα. Συναντήθηκαν με τον Γάλλο βασιλιά και δεν έφθασαν στην Ισπανία μέχρι τις αρχές του 1502. Στο Μπούργκος παρακολούθησαν μια ταυρομαχία. Κατά την άφιξή της στο Τολέδο, η Ιωάννα έπεσε στην αγκαλιά του πατέρα της. Η βασίλισσα Ισαβέλλα, ωστόσο, ήταν υπερβολικά αφοσιωμένη και πολύ αυτοδιάκριτη για να αισθάνεται συμπάθεια για την κόρη της ή τον γαμπρό της. Λόγω της ψυχρής συμπεριφοράς της μητέρας της, η νευρικότητα της Ιωάννας αυξήθηκε. Ο χαρούμενος Φίλιππος βρήκε τη ζοφερή δικαστική ζωή στην Ισπανία κουραστική. Προς αποτροπιασμό του, οι Ισπανοί κρατούσαν τις γυναίκες τους κρυμμένες ή χρησιμοποιούσαν τρομερούς συνοδούς. Ο Φίλιππος μάλιστα αρρώστησε από ιλαρά. Μόλις ανάρρωσε, ήθελε να φύγει το συντομότερο δυνατόν, αλλά η Ιωάννα ήταν έγκυος και πάλι. Μετά από έναν βίαιο καβγά τον Δεκέμβριο του 1502, ο Φίλιππος έφυγε, εγκαταλείποντας την Ιωάννα πίσω. Όταν το έμαθε, η Ιωάννα ήταν αλλόφρων. Ήθελε αμέσως να τον ακολουθήσει, αλλά η μητέρα της την κλείδωσε στο κάστρο La Mota. Η Ιωάννα έπεσε σε μελαγχολικές σιωπές, γνωρίζοντας ότι ο Φίλιππος, πίσω στη Φλάνδρα, θα περιπλανούταν με όμορφες γυναίκες.

(Το κάστρο La Mota)

Οι Ισπανοί ελπίζουν ότι οι άγριες διαθέσεις και οι θρήνοι της Ιωάννας οφείλονταν στην εγκυμοσύνη της, αλλά μετά τη γέννηση του Φερδινάνδου το Μάρτιο του 1503, η Ιωάννα ήταν πιο παράφρων από ποτέ. Φώναζε στους υπηρέτες και καταριόταν τους κληρικούς. Ήθελε να επιστρέψει στον σύζυγό της το συντομότερο δυνατό, αλλά δεν μπορούσε να φύγει, διότι ξέσπασαν εχθροπραξίες μεταξύ Ισπανίας και Γαλλίας. Η βασίλισσα Ισαβέλλα Α΄, φοβούμενη την επιρροή του Φίλιππου, επέμεινε ότι η Ιωάννα έπρεπε να παραμείνει στην Ισπανία για κάποιο χρονικό διάστημα προκειμένου να προετοιμαστεί για να γίνει βασίλισσα. Ένα κρύο βράδυ του Νοεμβρίου, η Ιωάννα διέφυγε από το κάστρο. Όταν η πύλη της πόλεως έκλεισε μπροστά της, ρίχτηκε ενάντια στις σιδερένιες ράβδους, ενώ ούρλιαζε και έβριζε μέχρι να εξαντληθεί. Απειλούσε ακόμη και τον επίσκοπο με θάνατο και βασανιστήρια αν την κρατούσε  κλειδωμένη. Όταν η μητέρα της έφτασε, η Ιωάννα την έβρισε με τον χειρότερο τρόπο.

Τελικά, η βασίλισσα Ισαβέλλα και ο βασιλιάς Φερδινάνδος έπρεπε να αφήσουν την κόρη τους να φύγει. Αφήνοντας τον γιο της Φερδινάνδο πίσω, η Ιωάννα επέστρεψε στη Φλάνδρα τον Απρίλιο του 1504. Ανακάλυψε ότι ο Φίλιππος είχε πάρει μια ερωμένη και έκοψε τα μακριά μαλλιά της γυναίκας. Ο Φίλιππος χτύπησε την Ιωάννα στο πρόσωπο και κείνη αποσύρθηκε στο δωμάτιό της, όπου παρέμεινε για αρκετές ημέρες. Στη συνέχεια, η Ιωάννα άρχισε να χρησιμοποιεί φίλτρα αγάπης και άλλες μαγείες, εμπνευσμένη από τις υπηρέτριές της. Αηδιασμένος, ο Φίλιππος περιόρισε την Ιωάννα στο δωμάτιό της. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας, η Ιωάννα αρνήθηκε να φάει. Λίγες μέρες αργότερα το ζευγάρι συμφιλιώθηκε, αλλά σύντομα ακολούθησαν περισσότερες βίαιες διαμάχες. Κατά τη διάρκεια της οργής της, η Ιωάννα έδιωχνε τους ανθρώπους γύρω της με ένα ραβδί.

Τον Νοέμβριο του 1504, η Ισαβέλλα Α΄ της Καστίλης πέθανε και η Ιωάννα ανακηρύχθηκε βασίλισσα της Καστίλλης. Ο Φερδινάνδος Α΄ της Αραγονίας, πατέρας της Ιωάννας, ζήτησε από τους αξιωματούχους του να διαβάσουν στον ορισμένες σημειώσεις του ισπανικού ταμείου στη Φλάνδρα, που απεικονίζουν την αστάθεια της κόρης του. Ο Corton τότε ονόμασε τον Φερδινάνδο επιμελητή. Τόσο ο Φίλιππος όσο και ο Φερδινάνδος προσπάθησαν να πείσουν τη Ιωάννα να παραδώσει την κυβέρνηση σε αυτούς. Εν τω μεταξύ, η Ιωάννα γέννησε μια κόρη, τη Μαρία, το 1505. 

Τον Ιανουάριο του 1506, η Ιωάννα και ο Φίλιππος έφυγαν για την Ισπανία για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά της, αλλά κατά τη διάρκεια μιας καταιγίδας βρήκαν ασφάλεια στα αγγλικά εδάφη και επισκέφτηκαν το Αγγλικό Βασίλειο και την αδελφή της Ιωάννας, Αικατερίνη της Αραγωνίας. Κατά την άφιξή του στην Ισπανία, ο Φίλιππος και ο Φερδινάνδος χρησιμοποίησαν έναν διαμεσολαβητή για να διαπραγματευτούν μια ρύθμιση για την κυβέρνηση της Καστίλης χωρίς να ρωτήσουν την Ιωάννα, που αντέδρασε με τρόμο. Μαζί οι άντρες προσπάθησαν να κηρύξουν την Ιωάννα ανίκανη να κυβερνήσει.

Τον Σεπτέμβριο ο Φίλιππος άρχισε να υποφέρει από ρίγη και πυρετό. Μετά από λίγες μέρες δεν ήταν σε θέση να καταπιεί ούτε να μιλάει και ίδρωνε πολύ. Η Ιωάννα, που ήταν έγκυος ξανά, έμενε συνεχώς στο κρεβάτι του και τον φρόντιζε. Μέσα σε έξι μέρες ο Φίλιππος πέθανε σε ηλικία 28 ετών. Ο ξαφνικός θάνατος του αγαπημένου του συζύγου έσπασε την λεπτή ψυχική ισορροπία της εγκύου Βασίλισσας, που έπεσε σε μια θύελλα θλίψης. Δεν μπορούσε να χωριστεί από το πτώμα και συνέχισε να το χαϊδεύει. Από τότε η Ιωάννα φορούσε μόνο ρούχα με μαύρο χρώμα. Πολλοί άνθρωποι πίστευαν ότι ο Φίλιππος είχε δηλητηριαστεί από τον Φερδινάνδο της Αραγωνίας, επειδή διαμαρτυρόταν συνεχώς. Η Ιωάννα ίσως αναρωτιόταν εάν ο φιλόδοξος κι αδίστακτος πατέρας της είχε δηλητηριάσει τον όμορφο σύζυγό της.

Το βαλσαμωμένο σώμα του Φίλιππου τοποθετήθηκε προσωρινά σε ένα μοναστήρι κοντά στο Μπούργκος. Διαδόθηκαν ιστορίες ότι η Τρελή Βασίλισσα άνοιγε το φέρετρο κάθε βράδυ και αγκάλιαζε τον αγαπημένη της νεκρό. Στην πραγματικότητα, η Ιωάννα άνοιγε το φέρετρο και έβλεπε το σώμα του συζύγου της, αλλά όχι και πέντε εβδομάδες μετά το θάνατό του. Όταν τα περιτυλίγματα αφαιρέθηκαν από το πτώμα, η Ιωάννα άρχισε να φιλάει τα πόδια του. Όταν στο Μπούργκος άρχισε επιδημία κολλητικής ασθένειας, η Ιωάννα αποφάσισε να μετακομίσει στην Torquemada. Ήθελε να πάρει το φέρετρο μαζί της, επειδή βρισκόταν καθ' οδόν προς τον τελικό χώρο ανάπαυσης του Φιλίππου, τη Γρανάδα. Το φέρετρο ανοίχτηκε για δεύτερη φορά για να εξασφαλίσει ότι τα λείψανα του Φίλιππου ήταν ακόμα εκεί. Έτσι, η Ιωάννα έφερε το φέρετρό του στο ταξίδι της. Φρουρήθηκε από ένοπλη συνοδεία και είχε διατάξει να φυλάσσονται μακριά από αυτό οι γυναίκες. Ταξίδευε μόνο νύχτα και κατά τη διάρκεια της ημέρας ξεκουραζόταν στα μοναστήρια, αποφεύγοντας εσκεμμένα τις γιορτές.

Τον Ιανουάριο του 1507, αρνούμενη τη βοήθεια των μαιών, γέννησε μια κόρη, την Καταλίνα. Εν τω μεταξύ, το φέρετρο τοποθετήθηκε σε μια κοντινή εκκλησία και η Ιωάννα διέταξε εκδικητικά να απαγορεύεται στις γυναίκες να πλησιάσουν. Μετά από τέσσερις μήνες άνοιξε πάλι το φέρετρο. Όταν ξαφνικά ξέσπασε μια καταιγίδα, αρνήθηκε να βρει καταφύγιο σε ένα μοναστήρι. Και πάλι είχε το φέρετρο ανοικτό για να κοιτάξει τα μυρωδικά υπολείμματα του κάποτε ωραίου συζύγου της. Σταμάτησε σε ένα μικρό χωριό και έμεινε εκεί για μερικούς ακόμη μήνες κρατώντας το φέρετρο μαζί της. Όταν έλαβε την επιστολή ότι ο πατέρας της είχε επιστρέψει από τη Νάπολη, άνοιξε το φέρετρο για τέταρτη φορά πριν πάει να συναντήσει τον πατέρα της.

 (Η Καταλίνα)

Μετά την επιστροφή του, ο βασιλιάς Φερδινάνδος έκλεισε την Ιωάννα υπό στενή παρακολούθηση στο κάστρο του Τορντεσίλα. Για άλλη μια φορά, ανέλαβε την αντιβασιλεία στο όνομά της. Τα μεγαλύτερα παιδιά της Ιωάννας, ο Κάρολος, η Ελεονώρα, η Ισαβέλλα και η Μαρία, είχαν μείνει πίσω στην Ολλανδία και βρήκαν μια νέα μητέρα στην αδελφή του Φίλιππου, Μαργαρίτα της Αυστρίας. Η Ιωάννα προσκολλήθηκε απεγνωσμένα στη μικρότερη κόρη της ως το τελευταίο που της άφησε ο αγαπημένος της σύζυγος. Πίστευε ότι ο σύζυγός της μίλησε με τη γέννηση της μικρής κόρης της και την φρουρούσε με ζήλο. Η Καταλίνα κοιμόταν σε μια δίκλινη στέγη με κοίλωμα και μπορούσε να πάει μόνο στο δωμάτιο της Ιωάννας. Η μοναδική διασκέδαση του παιδιού ήταν να κοιτάζει έξω από ένα παράθυρο, αλλά κανείς δεν τολμούσε να πάρει τη μικρή πριγκίπισσα μακριά από την υστερική μητέρα της. Δύο υπηρέτριες τις έκαναν παρέα.

Ο Φερδινάνδος της Αραγωνίας πέθανε στις αρχές του 1516. Ο γιος της Ιωάννας Κάρολος ήρθε στην Ισπανία για να διεκδικήσει την κληρονομιά του και πήρε μαζί του την αδερφή του Ελεονώρα. Πρώτα, πήγαν να επισκεφτούν τη μητέρα τους στην Τορντεσίλα. Η Ιωάννα ζούσε σε έναν πύργο με θέα στον ποταμό Duero, με την κόρη της Καταλίνα, τότε 10 ετών. Ο Κάρολος φέρεται να στενοχωρήθηκε από το θλιμμένο βλέμμα της αδερφής του, που φορούσε ένα σακάκι από δέρμα προβάτου, αλλά την άφησε με τη μητέρα του. Το φαγητό της Ιωάννας, συνήθως μόνο το ψωμί και το τυρί, έπρεπε να μένει έξω από την πόρτα της, επειδή αρνούταν να φάει αν κάποιος ήταν εκεί και την έβλεπε.

(Η Ιωάννα της Καστίλης)

Η τρέλα της Ιωάννας αμφισβητείται, επειδή ήταν σαφώς θύμα των ανθρώπων που διψούσαν για δύναμη. Ο πατέρας της, ο σύζυγός της και ο γιος της, όλοι ήθελαν να κυβερνήσουν την Καστίλη στη θέση της. Σίγουρα, ήταν κουρασμένη, μελαγχολική, ασυμβίβαστη και εξαιρετικά ζηλότυπη, αλλά αυτά τα συμπτώματα δεν αποτελούν την πραγματική απόδειξη της τρέλας. Από την άλλη πλευρά, μοιάζει πολύ με την τρελή γιαγιά της, την Ισαβέλλα της Πορτογαλίας, και η περίεργη συμπεριφορά ήταν ένα ξεχωριστό χαρακτηριστικό των απόγονων της. Μετά από όλους αυτούς τους αιώνες, είναι αδύνατο να προσδιοριστεί εάν η Ιωάννα υπέφερε από μια ήπια διαταραχή της προσωπικότητας ή αν ήταν πραγματικά τρελή.

Προς απογοήτευση της Ιωάννας, η κόρη της Καταλίνα τελικά έφυγε για να παντρευτεί τον ξάδερφό της, βασιλιά Ιωάννη Γ' της Πορτογαλίας περίπου το 1525. Αναστατωμένη και μοναχική, η Ιωάννα επρόκειτο να ζήσει περίπου πενήντα χρόνια παραπάνω από τον σύζυγό της. Συχνά κοιμόταν στο πάτωμα και αρνούταν να αλλάξει τα ρούχα. Πέθανε στις 13 Απριλίου 1555, στην ηλικία των 75 ετών.

Η Ιωάννα θάφτηκε μαζί με τον σύζυγό της στο Βασιλικό Παρεκκλήσι στη Γρανάδα.

Πηγές

 http://madmonarchs.guusbeltman.nl/madmonarchs/juana/juana_bio.htm