Μαρία Αντουανέτα. Η βασίλισσα της Γαλλίας που μισήθηκε επειδή ήταν υπερβολικά σπάταλη. Πέθανε στην γκιλοτίνα κατά τη Γαλλική Επανάσταση.

Η Μαρία Αντουανέτα βοήθησε να προκαλέσει τη λαϊκή αναταραχή που οδήγησε στη Γαλλική Επανάσταση και την ανατροπή της μοναρχίας τον Αύγουστο του 1792.

Γεννημένη στις 2 Νοεμβρίου 1755 στη Βιέννη της Αυστρίας, η Μαρία Αντουανέτα βοήθησε να προκληθούν λαϊκές αναταραχές που οδήγησαν στη Γαλλική Επανάσταση και την ανατροπή της μοναρχίας τον Αύγουστο του 1792. Έγινε σύμβολο των υπερβολών της μοναρχίας και συχνά της αποδίδεται η διάσημη φράση: "Αφού δεν έχουνε ψωμί, να φάνε παντεσπάνι", αν και δεν υπάρχουν στοιχεία αν το είπε στην πραγματικότητα. Ως σύζυγος του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄,  εκτελέστηκε στις 16 Οκτωβρίου 1793, με εντολή του Επαναστατικού Δικαστηρίου. Ήταν 38 ετών.

Πρόωρη ζωή

Η Μαρία Αντουανέτα, η τελευταία βασίλισσα της Γαλλίας, γεννήθηκε ως Μαρία Αντωνία Ιωσηφίνα Ιωάννα στις 2 Νοεμβρίου 1755 στη Βιέννη της Αυστρίας. Ήταν η δέκατη πέμπτη από τα δεκαέξι παιδιά της Μαρίας Θηρεσίας, αυτοκράτειρας της Αυστρίας, και του Φραγκίσκου Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η Μαρία Αντουανέτα έζησε μια σχετικά ξέγνοιαστη παιδική ηλικία. Έλαβε μια τυπική εκπαίδευση νεαρής αριστοκράτισσας του 18ου αιώνα, εστιάζοντας πρωτίστως στις θρησκευτικές και ηθικές αρχές, ενώ τα αδέρφια της μελέτησαν περισσότερο τα ακαδημαϊκά θέματα.

(Η μητέρα της Μαρίας Αντουανέτας, Μαρία Θηρεσία).

Με την ολοκλήρωση του Επταετούς Πολέμου το 1763, η διατήρηση μιας εύθραυστης συμμαχίας μεταξύ Αυστρίας και Γαλλίας έγινε προτεραιότητα για την αυτοκράτειρα Μαρία Θηρεσία. Η σύναψη συμμαχιών μέσω συζυγικών σχέσεων ήταν μια κοινή πρακτική μεταξύ των ευρωπαϊκών βασιλικών οικογενειών την εποχή εκείνη. Το 1765, ο Λουδοβίκος, ο δελφίνος της Γαλλίας (επίσης γνωστός ως Λουδοβίκος Φερδινάνδος), ο γιος του Γάλλου μονάρχη Λουδοβίκου ΙΗ΄, πέθανε. Ο θάνατός του άφησε τον 11χρονο εγγονό του βασιλιά, τον Λουδοβίκο-Αύγουστο, κληρονόμο του γαλλικού θρόνου. Μέσα σε λίγους μήνες, η Μαρία Αντουανέτα και ο Λουδοβίκος-Αύγουστος είχαν υποσχεθεί για να παντρευτούν ο ένας τον άλλον.

Το 1768, ο Λουδοβίκος IH΄ έστειλε έναν δάσκαλο στην Αυστρία για να διδάξει τη μελλοντική σύζυγο του εγγονό του. Ο δάσκαλος βρήκε τη Μαρία Αντουανέτα "πιο έξυπνη από ό, τι θεωρείται γενικά", αλλά ότι "είναι μάλλον τεμπέλα και εξαιρετικά επιπόλαιη, είναι δύσκολο να διδαχτεί". Η Μαρία Αντουανέτα ήταν μόλις 14 ετών, εξαιρετικά όμορφη, με γαλάζια μάτια και ξανθά μαλλιά. Τον Μάιο του 1770 ξεκίνησε για να παντρευτεί τη Γαλλία.

Η Μαρία Αντουανέτα και ο Λουδοβίκος-Αύγουστος παντρεύτηκαν στις 16 Μαΐου 1770. Η νεαρή γυναίκα όμως δεν προσαρμόστηκε καλά στην παντρεμένη ζωή για την οποία προφανώς δεν ήταν έτοιμη και η συχνές επιστολές της έδειξαν μια έντονη νοσταλγία. «Κυρία μου, πολυαγαπημένη μου μητέρα», έγραψε σε μια επιστολή, «Δεν έχω λάβει μία από τις αγαπημένες σας επιστολές χωρίς να έρχονται δάκρυα στα μάτια μου». Επίσης, στράφηκε ενάντια σε μερικές από τις τελετουργίες που αναμενόταν να εκτελέσει ως κυρία της γαλλικής βασιλικής οικογένειας. "Έβαλα τα ρουζ μου κι έπλυνα τα χέρια μου μπροστά σε όλο τον κόσμο", παραπονέθηκε, αναφερόμενη σε μια τελετουργία στην οποία ήταν υποχρεωμένη να βάλει το μακιγιάζ της μπροστά σε δεκάδες αυλικούς.

Βασίλισσα της Γαλλίας 

Ο Λουδοβίκος ΙΗ΄ πέθανε το 1774 και ο Λουδοβίκος-Αύγουστος τον διαδέχθηκε στο γαλλικό θρόνο ως Λουδοβίκος ΙΣΤ΄, καθιστώντας τη Μαρία Αντουανέτα, ηλικίας 19 ετών, βασίλισσα της Γαλλίας. Οι προσωπικότητες του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄ και της Μαρίας Αντουανέτας δεν θα μπορούσαν να είναι πιο διαφορετικοί. Εκείνος ήταν εσωστρεφής, ντροπαλός και αναποφάσιστος, ένας εραστής μοναχικών απολαύσεων, όπως η ανάγνωση και η μεταλλοτεχνία. Εκείνη ήταν ζωντανή, εξερχόμενη και τολμηρή, μια κοινωνική πεταλούδα που αγαπούσε τα τυχερά παιχνίδια, τα πάρτι και τις εξωφρενικές μόδες.

 (Η Μαρία Αντουανέτα με δύο από τα παιδιά της)

Το 1778, η Μαρία Αντουανέτα γέννησε μια κόρη, τη Μαρία Θηρεσία Καρλόττα. Από το 1780, η Μαρία Αντουανέτα άρχισε να ξοδεύει όλο και περισσότερο χρόνο στο Petit Trianon, το ιδιωτικό κάστρο της στο παλάτι των Βερσαλλιών, σχεδόν πάντα χωρίς τον βασιλιά. Γύρω από αυτό το διάστημα εμφανίστηκαν οι πρώτες φήμες σχετικά με τη σχέση της με τον Σουηδό διπλωμάτη Άξελ Φερσέν. Κατά τη δεκαετία του 1780, με τη γαλλική κυβέρνηση να μετατοπίζεται σε χρηματοπιστωτική αναταραχή και φτωχές συγκομιδές που προκάλεσαν τις τιμές του σιταριού σε ολόκληρη τη χώρα, ο υπέροχα υπερβολικός τρόπος ζωής της Μαρίας Αντουανέτας έγινε όλο και πιο γνωστός. Αμέτρητα φυλλάδια κατηγόρησαν τη βασίλισσα για άγνοια, για υπερβολική έκπληξη και μοιχεία, μερικά με σχέδια και με άλλα που καταδικάζουν τη "Madame Deficit".

Το 1785, ένα περίφημο σκάνδαλο με διαμαντένια κολιέ αλλοίωσε μόνιμα τη φήμη της βασίλισσας. Ένας κλέφτης (κατά πολλούς η Μαρία Αντουανέτα είχε αποκτήσει ένα περιδέραιο με 647 διαμάντια και το έστειλε στο Λονδίνο για να πωληθεί σε κομμάτια. Παρόλο που η Μαρία Αντουανέτα ήταν αθώα, ήταν εντούτοις ένοχη στα μάτια του λαού. Αρνούμενη να αφήσει τη δημόσια κριτική να αλλάξει τη συμπεριφορά της, το 1786 η Αντουανέτα ξεκίνησε να χτίζει το Hameau de la Reine, ένα εξωφρενικό καταφύγιο κοντά στο Petit Trianon στις Βερσαλλίες.

Στις 14 Ιουλίου 1789, 900 Γάλλοι εργάτες και αγρότες φυλακίστηκαν επειδή πήραν όπλα και πυρομαχικά, σηματοδοτώντας την αρχή της Γαλλικής Επανάστασης. Στις 6 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, ένα πλήθος που εκτιμάται σε 10.000 συγκεντρώθηκαν έξω από το παλάτι των Βερσαλλιών και απαίτησε να μεταφερθεί ο βασιλιάς και η βασίλισσα στο Παρίσι. Στο παλάτι Tuileries του Παρισιού, ο πάντα απερίσκεπτος Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ ενήργησε σχεδόν παράλυτα και η Μαρία Αντουανέτα αμέσως μπήκε στη θέση του, συναντήθηκε με συμβούλους και πρεσβευτές και έστειλε επιστολές σε άλλους ευρωπαίους ηγέτες, ζητώντας τους να βοηθήσουν στη σωτηρία της μοναρχίας της Γαλλίας. 

Η βασιλική οικογένεια προσπάθησε να δραπετεύσει τη Γαλλία τον Ιούνιο του 1791, αλλά συνελήφθη και επέστρεψε στο Παρίσι. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ συμφώνησε να υποστηρίξει ένα νέο σύνταγμα που συνέταξε η Συντακτική Εθνοσυνέλευση σε αντάλλαγμα για τη διατήρηση τουλάχιστον της συμβολικής εξουσίας του.

Ωστόσο, το καλοκαίρι του 1792, με τη Γαλλία σε πόλεμο με την Αυστρία και την Πρωσία, ο ολοένα και ισχυρότερος ηγέτης των ριζοσπαστικών, Μαξιμιλιανός Ροβεσπιέρος, ζήτησε την απομάκρυνση του βασιλιά. Τον Σεπτέμβριο του 1792, μετά από ένα μήνα τρομερών σφαγών στο Παρίσι, η Εθνική Συνέλευση κατάργησε τη μοναρχία, κήρυξε τη δημιουργία μιας Γαλλικής Δημοκρατίας και συνέλαβε τον βασιλιά και τη βασίλισσα.

Θάνατος και κληρονομιά

Τον Ιανουάριο του 1793, η ριζοσπαστική νέα δημοκρατία έθεσε σε δίκη τον τέως βασιλιά Λουδοβίκο, τον καταδίκασε για προδοσία και τον καταδίκασε σε θάνατο. Στις 21 Ιανουαρίου 1793 μεταφέρθηκε στη γκιλοτίνα και εκτελέστηκε. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, η Μαρία Αντουανέτα κατηγορήθηκε για προδοσία και κλοπή, καθώς και ψευδή κατηγορία για σεξουαλική κακοποίηση εναντίον της γιου της.

Μετά από τη διήμερη δίκη, μια κριτική επιτροπή ανδρών βρήκε την Μαρία Αντουανέτα ένοχη για όλες τις κατηγορίες. Η Μαρία Αντουανέτα στάλθηκε στην γκιλοτίνα, όπως ο σύζυγός της είχε σταλθεί από αρκετούς μήνες, στις 16 Οκτωβρίου του 1793. Τη νύχτα πριν από την εκτέλεση της, είχε γράψει την τελευταία της επιστολή στην κουνιάδα της Ελισάβετ. Στη συνέχεια, λίγο πριν από την εκτέλεσή της, όταν ο παρευρισκόμενος ιερέας της είπε να έχει θάρρος, η Μαρία Αντουανέτα απάντησε: "Θάρρος; Η στιγμή που το μαρτύριό μου θα τελειώσει δεν είναι η στιγμή που το θάρρος θα με εγκαταλείψει".

Η Μαρία Αντουανέτα έχει ίσως καλυφθεί καλύτερα από τη γνωστή, αν και σχεδόν σίγουρα, απόκρυφη ιστορία που, όταν άκουσε ότι οι άνθρωποι δεν είχαν ψωμί να φάνε, παρατήρησε: "Να φάνε παντεσπάνι". Η Μαρία Αντουανέτα ως ηρωίδα παρουσιάζει την έμμονη υποτροφία για τις επιλογές της σε γκαρνταρόμπα και κοσμήματα και την ατελείωτη εικασία για την εξωσυζυγική αγάπη της. Και οι δύο αυτές μορφές παίρνουν το χαρακτήρα της Μαρίας Αντουανέτας, δείχνοντας την τάση, όπως επικρατεί σήμερα όπως ήταν στον δικό της χρόνο, να απεικονίσει τη ζωή και το θάνατό της ως σύμβολο της πτώσης των ευρωπαϊκών μοναρχιών ενόψει της παγκόσμιας επανάστασης.

Όπως είπε κάποτε ο Τόμας Τζέφερσον :«Συνεχίζω να πιστεύω ότι αν δεν υπήρχε Βασίλισσα, δεν θα υπήρχε επανάσταση».

Πηγές

https://www.biography.com/people/marie-antoinette-9398996