Εφιάλτης. Ποιος ήταν ο διαβόητος προδότης και τι απέγινε μετά τη Μάχη των Θερμοπυλών.

Η Μάχη των Θερμοπυλών αποτελεί μια από τις πιο δοξασμένες μάχες των Ελλήνων. 300 Σπαρτιάτες και 700 Θεσπιείς (οι οποίοι συχνά παραβλέπονται από την Ιστορία) έπεσαν ηρωικά, με αρχηγό τον βασιλιά της Σπάρτης Λεωνίδα. Ίσως όμως οι Έλληνες να είχαν νικήσει τη μάχη αν δεν ήταν ο Εφιάλτης.
Ο Εφιάλτης είναι ίσως ο μεγαλύτερος προδότης στην Ιστορία. Στην ταινία "300", παρουσιάζεται ως ένας παραμορφωμένος Σπαρτιάτης που γλύτωσε απ' τον θάνατο ως βρέφος χάρη στους γονείς του και ζητάει από τον Λεωνίδα να πολεμήσει στη μάχη. Ο βασιλιάς όμως αρνείται, γιατί ο Εφιάλτης δεν μπορεί να σηκώσει την ασπίδα του. Απογοητευμένος, ο Εφιάλτης καταφεύγει στον Ξέρξη και προδίδει τους συμπατριώτες του. 

Καταγωγή

Δεν γνωρίζουμε τίποτα για τα παιδικά χρόνια του Εφιάλτη ή την οικογενειακή κατάστασή του. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι ήταν γιος του Ευρυδήμου του Μαλιέως.
Οι Μαλιείς ήταν ελληνικό φύλο που κατοικούσε στην ανατολική κοιλάδα του Σπερχειού Ποταμού, γύρω από τον Μαλιακό Κόλπο, με σημαντικότερη πόλη την Τραχίνα. Στις πρώιμες μάλιστα φάσεις της Δελφικής Αμφικτιονίας, εκεί εδραζόταν το κέντρο της ομοσπονδίας των 12 φυλών της Στερεάς και της Θεσσαλίας, στην πόλη Ανθήλη. Οι Μαλιείς ήταν σύμμαχοι των Σπαρτιατών από το 426 π.Χ. μέχρι τον Κορινθιακό Πόλεμο, όταν συμμάχησαν με την Κόρινθο για να απαλλαγούν από την ηγεμονία της Σπάρτης.

Στη Μάχη των Θερμοπυλών

Ο βασιλιάς των Περσών, Ξέρξης, δεν περίμενε ότι οι λίγοι Έλληνες (300 Σπαρτιάτες, 700 Θεσπιείς και μερικές χιλιάδες ακόμη) θα νικούσαν τον πανίσχυρο στρατό του. Έτσι απλώς περίμενε.

Ωστόσο, όταν στις τέσσερις μέρες οι Πέρσες δεν είχαν καταφέρει τίποτα, έστειλε στην πέμπτη τους Μήδους και τους Κισσίους, οι οποίοι επίσης νικήθηκαν.

Ο Ξέρξης ξαποστέλνει εναντίον των Ελλήνων αυτούς «που τούς αποκαλούσε αθανάτους και είχαν αρχηγό τους τον Υδάρνη». Το επίλεκτο περσικό σώμα των Αθανάτων δεν θα τα πήγαινε καθόλου καλύτερα από τον μηδικό στρατό, καθώς πολεμούσαν στα στενά και δεν μπορούσαν με τα κοντύτερα δόρατά τους να εκμεταλλευτούν την αριθμητική τους υπεροχή και να καταβάλουν τον αντίπαλο. 

Eφιάλτης και Λεωνίδας από την ταινία "300"

Οι Πέρσες ήταν απελπισμένοι μέχρι που εμφανίστηκε ο Εφιάλτης από την τοπική Μαλίδα, καθώς μόνο ένας ντόπιος θα μπορούσε να ξέρει το μυστικό μονοπάτι. Πρόδοσε τους συμπατριώτες του προσδοκώντας χρήματα και δώρα από τους Πέρσες ως ανταμοιβή. Σύμφωνα μάλιστα με τον Ηρόδοτο, ο Εφιάλτης υπέδειξε ακόμη και την ώρα που θα έπρεπε να επιτεθούν οι Αθανάτοι ("την ώρα που η αγορά γεμίζει κόσμο, δηλαδή γύρω στις 11:00). 

Ένας στρατιώτης απ' το στρατόπεδο των Περσών, ο Τυρραστιάδας, που καταγόταν από την Κύμη, δραπέτευσε και αποκάλυψε στους Έλληνες την προδοσία. Ο Λεωνίδας πρότεινε στους στρατιώτες των υπόλοιπων πόλεων να φύγουν. Μαζί του έμειναν 700 Θεσπιείς και 300 Σπαρτιάτες, που πέθαναν μαζί του.

Η δολοφονία του προδότη και θεωρίες

Ο Εφιάλτης αναμενόταν ν' ανταμειφθεί απ' τους Πέρσες, ωστόσο αυτό δε συνέβη λόγω της ήττας των Περσών στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας. Τελικά κατέφυγε στη Θεσσαλία. Θα πρόσφεραν βραβείο σε όποιον έφερνε το κεφάλι του. Σκοτώθηκε από τον Αθηνάδη, έναν συμπατριώτη του, όταν επέστρεψε μετά από χρόνια στην πατρίδα του. Αν και ίσως τον σκότωσε για άσχετο λόγο, οι Σπαρτιάτες τίμησαν τον Αθηνάδη.

Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι άλλοι δύο άντρες κατηγορήθηκαν ότι πρόδωσαν τους Έλληνες, ο Ονήτης του Φαναγόρα από την Κάρυστο και ο Κορυδαλλός από την Αντίκυρα. Παρόλα αυτά, υποστηρίζει ότι ο Εφιάλτης ήταν εκείνος που αποκάλυψε το μονοπάτι στους εχθρούς επειδή "οι βουλευτές των Ελλήνων, που έπρεπε να είχαν τα καλύτερα μέσα για να εξακριβώσουν την αλήθεια, δεν προσέφεραν ανταμοιβή για τα κεφάλια του Ονήτη και του Κορυδαλλού, αλλά γι' αυτό του Εφιάλτη".

Πηγές

https://www.newsbeast.gr/portraita/arthro/2682608/pios-itan-o-efialtis-o-megaliteros-prodotis-tou-archeou-kosmou

https://en.wikipedia.org/wiki/Ephialtes_of_Trachis